Hadits-Hadits Riwayat Kiai Jawa (Bag 2)

4. Hadits Riwayat KH. Ma’shum bin Ahmad (1290 – 12 Rabi’ul Awal 1392 H), Lasem-Rembang

Syeikh Yasin al-Fadani (1335 – 1410 H) meriwayatkan Hadits dari Al-Syeikh al-Mu’ammar (yang dipanjangkan umurnya) al-Kiyahi Ma’shum ibn Ahmad ibn Abdul Karim al-Lasimi saat beliau di Mekah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Mujawwad (orang yang diutamakan) al-Mu’ammar al-Kiyahi Kholil ibn Abdul Lathif al-Bankalani (Bangkalan, Madura), beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Mahmud Kinan al-Falimbani al-Makki, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abdus Shomad ibn Abdurrohman al-Falimbani, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Ali ibn Abdul Barr ibn Abdul Fattah al-Wafa’i al-Syafi’i di Mekah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Imam ‘Id ibn Ali al-Numrusi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abdulloh ibn Salim ibn Muhammad al-Bashri al-Makki, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Shofi Ahmad ibn Muhammad al-Qosyasyi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ayah saya, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Imam Syamsuddin Muhammad ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Hamzah al-Romli, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Qodli al-Qudloh Syeikh al-Islam Zakaria ibn Muhammad al-Anshori, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Zur’ah Waliyyuddin Ahmad ibn Abdurrohim ibn al-Husein al-Iroqi al-Zuro’i al-Rozi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Ishaq Ibrohim ibn Ahmad al-Syami, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Bakr ibn Abdul Adzim, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Muhammad ibn Ibrohim al-Irbili, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarotna) Fakhr al-Nisa’ (kebanggaan para wanita) Syuhdah al-Katibah binti Abi Nashr Ahmad al-Ibari (w. 574 H), beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu al-Hasan Ahmad ibn Abdul Qodir ibn Muhammad ibn Yusuf, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu al-Qosim Abdurrohman al-Khuroqi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Bakr Ahmad ibn Salman ibn al-Hasan al-Najjad, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Bakr al-Hafidz Abdulloh ibn Muhammad ibn Ubaid ibn Abi al-Dunya, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Suwaid ibn Sa’id, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Sholih ibn Musa, dari Laits ibn Abi Sulaim, dari Utsman, dari Muhammad ibn Sirin, dari Anas ibn Malik al-Anshori rodliyallohu anhu, beliau berkata:

Rosululloh shollallohu alaihi wasallam bersabda:

يُؤْتَى بِالنِّعَمِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، وَالْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ ، فَيَقُولُ الله عز وجل لِنِعْمَةٍ مِنْ نِعَمِهِ : خُذِي حَقَّكِ مِنْ حَسَنَاتِهِ ، فَمَا تَتْرُكُ لَهُ حَسَنَةً إِلا ذَهَبَتْ بِهَا

Hadits ini termasuk hadits dengan sanad hasan, diriwayatkan oleh Imam Ibn Abi al-Dunya dalam kitabnya “al-Syukr”, dan oleh Imam al-Thobaroni dalam Mu’jamnya al-Kabir.

5. Hadits Riwayat KH. Muhsin bin Raden Muhammad (1277 – 1359 H), Serang-Banten

Syeikh Muhsin ibn Raden Muhammad ibn Raden Jalaluddin Thohir al-Sironji (Serang) al-Bantani berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ayah saya, Raden Muhammad ibn Raden Jalaluddin Thohir, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Kiyahi Nawawi ibn Umar ibn Arobi al-Sironji al-Bantani kemudian al-Makki, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad Sholih ibn Ibrohim ibn Muhammad ibn Abdul Lathif ibn Abdus Salam al-Ro’is al-Zamzami al-Zubairi al-Makki, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ahmad ibn Ubaidul Aththor al-Dimasyqi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Isma’il ibn Muhammad al-Ajluni, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdul Ghoni ibn Isma’il ibn Abdul Ghoni al-Nabulsi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdul Baqi al-Ba’li al-Hanbali, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Muhammad Hijazi al-Wa’idz al-Qolqosyandi (wafat di Mesir, 1035 H), beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Kholil yang terkenal dengan panggilan Ibn Urkimas al-Hanafi al-Mishri, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Imam Abu al-Fadlol Ahmad ibn Ali ibn Hajar al-Asqolani, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Sholah Muhammad ibn Ahmad ibn Ibrohim ibn Abi Umar al-Maqdisi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu al-Hasan Ali ibn Ahmad ibn Abdul Wahid al-Sa’di, yang dikenal dengan Ibn al-Bukhori, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Ahmad Abdul Wahhab ibn Ali ibn Sakinah al-Baghdadi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Qodli Muhammad ibn Abdul Baqi al-Anshori, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Syarif Abu Abdillah Muhammad ibn Isa ibn Abdurrahman al-Husaini al-Baghdadi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ibrohim ibn Ahmad ibn Muhammad al-Thobari al-Husaini al-Iroqi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu al-Faroj Ali ibn al-Husaini ibn Muhammad al-Ashbahani al-Qurosyi al-Umawi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Kholaf ibn al-Mirzabani, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Zubair ibn Bakkar secara ijazah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Muhammad Isma’il ibn ‘Amr ibn Isma’il ibn Rosyid al-Muqri’, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu al-Qosim al-Husain ibn Abdulloh ibn Ahmad al-Qurosyi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Bakr ibn Muhammad ibn Zaman al-Hadlromi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Rumh, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Laits ibn Sa’d, dari Yahya ibn Sa’id, dari Muhammad ibn Ibrohim ibn al-Harits, dari ‘Alqomah ibn Waqqosh, dari Umar ibn al-Khoththob rodliyallohu anhu, beliau berkata:

Saya mendengar Rosululloh shollallohu alaihi wasallam bersabda:

إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى ، فَمَنْ هَاجَرَ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ ، فَقَدْ هَاجَرَ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ ، وَمَنْ هَاجَرَ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا ، أَو امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا ، فَهِجْرَتُهُ لِمَا جَرَى إِلَيْهِ

Hadits ini termasuk hadits dengan sanad hasan, diriwayatkan dalam kitab Akhbar al-Madinah karya Zubair ibn Bakkar dengan redaksi dan sanad seperti di atas. Hadits ini termasuk hadits ghorib dari riwayah al-Laits ibn Sa’d. Abdulloh ibn al-Mubarok meriwayatkannya dalam kitab al-Zuhd dari Yahya, Abu Ahmad al-Hasan ibn Abdulloh ibn Sa’id al-Askari meriwayatkannya dalam Fawa’id beliau dari Ibn Mubarok dengan redaksi seperti di atas, dan al-Thoyalisi meiwayatkannya dalam Musnad beliau dari Hammad ibn Zaid dari Zuhair ibn Muhammad al-Taimi dari Yahya juga dengan redaksi seperti di atas, hanya saja ada tambahan “ayyuha al-nas innama al-a’mal bin-niyyat...”.

Imam Ahmad juga meriwayatkannya dalam Musnad beliau dari Sufyan al-Tsauri dari Yahya, Ibn Abi Syaibah meriwayatkannya dalam Musnad beliau dari Waki’ dari Sufyan, al-Hafidz al-Mubarok ibn Abdul Jabbar (ibn al-Thuyuri) meriwayatkannya (akhrojahu) dalam Fawa’id beliau dari al-Hasan ibn Ahmad ibn Syadzan dari Abi al-Qosim ibn Mani’ dari Abi al-Robi’ al-Zahroni dan Ubaidillah al-Qowariri, beliau berdua dari Hammad ibn Salamah dari Yahya dengan redaksi seperti di atas.

Imam al-Daruquthni meriwayatkannya dalam kitab Sunan beliau, dalam Ghoro’ib Imam Malik dari jalur Malik dari Yahya, Ibn Asakir dalam Tarikh beliau dari jalur Malik juga dan jalur ‘Amr ibn al-Harits serta al-Laits ibn Sa’d yang ketiga-tiganya dari Yahya. Ibn Asakir juga meriwayatkannya (akhrojahu) dalam Amali beliau dengan julur yang sama. Imam al-Syafi’i meriwayatkannya dalam Musnad beliau dan dalam kitab al-Umm dari Sufyan ibn Uyaynah dari Yahya. Sedangkan Imam al-Bukhori meriwayatkannya dalam Shohih beliau dari Abdulloh ibn al-Zubair al-Khumaidi dari Ibn Unaynah, dan Imam Muslim meriwayatkannya dalam Shohih beliau dari Abdulloh ibn Maslamah dari Imam Malik, yang termasuk hadits masyhur.

6. Hadits Riwayat al-Habib Husein bin Muhammad al-Munawwar (w. 1363 H), Semarang

Al-Allamah al-Sayyid Husein ibn Muhammad ibn Umar ibn ‘Aqil ibn Abdulloh ibn ‘Aqil, yang terkenal seperti pendahulu-pendahulunya dengan sebutan al-Munawwar, pengajar di Masjid Agung Semarang-Jawa Tengah, berkata: mengkhabarkan kepada saya (akhbaroni) ayah saya, Sayyid Hasan ibn Umar ibn Aqil yang wafat di Surabaya-Jawa Timur tahun 1321 H, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Syeikh ibn Ahmad ibn Abdulloh BaFaqih, ahli hadits Surabaya, dan al-Sayyid Ahmad Zaini Dahlan, mufti Syafi’iyah Mekah, beliau berdua berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Hafsh Sirojuddin Umar ibn Abdul Karim al-‘Aththor al-Makki, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Sayyid Abu al-Hasan Ali ibn Abdul Barr ibn Abdul Fattah al-Wafa’i di Mekah, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ahmad ibn Ahmad al-Awwal ibn Jum’ah al-Bujairomi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ahmad ibn Romadlon ibn ‘Azam al-Za’bali al-Azhari, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn ‘Ala’uddin al-Babili, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ahmad ibn Muhammad al-Ghunaimi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ahmad ibn Qosim al-‘Abbadi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (tsana) Nashiruddin al-Thobalawi al-Mishri, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Imam Abdurrohman ibn Abi Bakr al-Suyuthi, beliau berkata: menginformasikan kepada kami (anba’ana) Muhammad ibn Muqbil al-Halabi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sholah ibn Abi Abi Umar al-Maqdisi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu al-Hasan ibn Ali ibn Ahmad al-Sa’di, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu al-Yumn Zaid al-Kindi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Manshur Abdurrohman ibn Manshur al-Qozzaz, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ahmad ibn Ali al-Khothib (al-Baghdadi), beliau berkata: menginformasikan kepada kami (anba’ana) Abu al-Faroj al-Husein ibn Ali al-Thonajiri, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdulloh ibn al-Husein al-Anbari, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsatna) Munyah al-Katibah, seorang budak umm walad (=budak yang dihamili) milik al-Mu’tamid (‘Ala-lloh), yang didikte dari redaksi beliau, beliau berkata: menceritakan kepada saya (haddatsani) Muhammad ibn Ishaq ibn Yahya al-Nahwi yang dikenal dengan al-Wasysya’, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdulloh ibn Umar (dalam naskah lain, ‘Amr) al-Warroq, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Umar ibn Syu’bah (dalam naskah lain, Syabbah), beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Ghossan Muhammad ibn Yahya, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdul Aziz ibn ‘Imron, dari Ibrohim ibn Isma’il ibn Abi Habibah, dari Dawud ibn al-Hushoin, dari al-A’roj, dari Abu Huroiroh, beliau berkata:

Rosululloh shollallohu alaihi wasallam bersabda:

السَّخَاءُ شَجَرَةٌ فِي الْجَنَّةِ، فَمَنْ كَانَ سَخِيًّا أَخَذَ بِغُصْنٍ مِنْهَا، فَلَمْ يَتْرُكْهُ الْغُصْنُ حَتَّى يُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ؛ وَالشُّحُّ شَجَرَةٌ فِي النَّارِ، فَمَنْ كَانَ شَحِيحًا أَخَذَ بَعضًا مِنْ أَغْصَانِهَا، فَلَمْ يَتْرُكْهُ الْغُصْنُ حَتَّى يُدْخِلَهُ النَّارَ

Hadits ini memiliki sanad yang tidak bermasalah (la ba’sa bihi), dan hadits ini diriwayatkan dalam kitab Tarikh al-Khothib. Hadits ini juga memiliki pendukung/versi lain (syahid), yaitu riwayat Abu Nu’aim dalam kitabnya al-Hilyah dan lainnya yang semakna dengan hadits tersebut.

Bersambung ke BAGIAN-3.

Untuk kembali ke BAGIAN-1, silakan klik LINK-INI.