Hadits-Hadits Riwayat Kiai Jawa (Bag 3, Habis)

7. Hadits Riwayat KH. Shiddiq bin Abdullah (w. 2 Ramadhan 1353 H), Jember

Syeikh Yasin ibn Isa al-Fadani meriwayatkan hadits dari Al-‘Allamah al-Kiyahi Shiddiq ibn Abdullahn ibn Sholih ibn Muhammad al-Lasimi (Lasem-Rembang) kemudian al-Jambiri (Jember), beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Syeikh al-Sayyid Abu Bakr ibn Muhammad Syatho al-Makki dan al-Syeikh Sa’id ibn Muhammad Yamani, beliau berdua berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Ahmad ibn Zaini Dahlan secara ijazah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Utsman ibn Hasan al-Dimyathi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdul Mun’in ibn Ahmad al-Umawi al-Azhari, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ahmad ibn Isa al-Dafari, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Salim ibn Abdullah ibn Salim al-Bashri, beliau berkata: mengkhabarkan kepada saya (akhbaroni) Abil Afif Abdullah ibn Salim al-Bashri al-Makki, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ahmad ibn Abdul Qodir al-Rifa’i al-Husaini al-Makki di Mekah, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Syarif Abdullah ibn Umar ibn Yusuf ibn ‘Abid ibn Muhammad ibn Umar ibn Ibrahim ibn Umar ibn Isa ibn Abil Wakil Maimun al-Idrisi al-Hadlromi yang mengunjungi kami di Mekah dari Hadlromaut, beliau berkata: menceritakan kepada saya (haddatsani) Bapak saya al-Syarif Umar ibn Yusuf al-Idrisi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Bapak saya al-Jamal al-Syarif Yusuf ibn ‘Abid al-Idrisi al-Hasani, nazil (seorang pendatang) di Hadlromaut dan dafin (dikubur) disana juga, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abul Makarim Najmuddin Muhammad ibn Muhammad al-Bakri, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Zakaria ibn Muhammad al-Anshori, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abul Fath Muhammad ibn Zainuddin al-Utsmani al-Maroghi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Isma’il ibn Ibrahim al-Jabarti, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ali ibn Umar al-Wani, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhyiddin ibn Arobi al-Hatimi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdul Wahhab ibn Ali al-Baghdadi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abul Fath Abdul Malik ibn Abdullah al-Karukhi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Isma’il ibn Abdullah ibn Muhammad ibn Isma’il al-Anshori, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdul Jabbar ibn Muhammad al-Jarrohi al-Marwazi, Abul Abbas Muhammad ibn Ahmad ibn Mahbub ibn Fudlail al-Mahbubi al-Marwazi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Isa al-Tirmidzi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abd ibn Humaid, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Bisyr al-‘Abdi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdullah ibn Abdullah ibn al-Aswad, dari Hushoin ibn Umar al-Ahmasi, dari Mukhoriq ibn Abdullah, dari Thoriq ibn Syihab, dari Utsman ibn Affan rodliyallohu anhu, beliau berkata: Rasulullah shallallahu alaihi wasallam bersabda:

مَنْ غَشَّ العَرَبَ لَمْ يَدْخُلْ فِي شَفَاعَتِي وَلَمْ تَنَلْهُ مَوَدَّتِي

“Barangsiapa mengkhianati (/menipu) bangsa Arab, maka ia tak akan masuk (dari golongan yg akan) mendapatkan syafa'atku, dan tidak pula mendapatkan kasih sayangku”

Dalam Faidl al-Qodir (6/185) disebutkan bahwa termasuk mengkhianati/menipu Bangsa Arab adalah mencegah mereka dari petunjuk (hidayah) Alloh dan RasulNya, atau mendorong mereka kepada perkara yang menjauhkan diri mereka dari Baginda Nabi shollallohu alaihi wasallam. Barangsiapa yang melakukan hal demikian, maka sungguh dia telah memutus hubungan kekerabatan antara mereka dengan Baginda Nabi. Oleh karenanya, dia akan terhalang dari mendapatkan kasih sayang serta syafaat beliau. Lebih dari itu, termasuk kategori mengkhiati lagi ialah merasa dengki/iri kepada mereka atas apa yang Alloh anugerahkan kepada mereka, merendahkan kemuliaan mereka, dan/atau menghina keadaan mereka.

Hadits ini termasuk hadits shohih, diriwayatkan dalam Jami’ al-Tirmidzi dengan redaksi dan sanad seperti diatas. Hadits tersebut juga diriwayatkan oleh Imam Ahmad dalam Musnadnya, Imam al-Thobaroni dalam Mu’jam al-Kabirnya, dan Ibn Abi Syaibah. Hadits ini juga dikutip oleh al-Hafidz al-Zain al-Iroqi dalam kitabnya “Mahajjah al-Qurob fi Fadlo’il al-Arob”. Hanya saja menurut beberapa pakar hadits yang lain, termasuk Imam al-Hafidz al-Suyuthi, menyatakan bahwa hadits ini termasuk hadits dlo’if (lemah). 

8. Hadits Riwayat al-Habib Umar bin Thoha bin Yahya (Muharram 1282 – 4 Rabi’ul Awwal 1385 H), Surabaya

Syeikh Yasin al-Fadani meriwayatkan hadits dari al-‘Allamah al-Mu’ammar al-Sayyid Umar ibn Thoha ibn Ali ibn Yahya saat beliau bertemu di Surabaya, Jawa Timur, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Musnid al-Kabir al-Sayyid Idrus ibn Umar al-Habsyi, penulis kitab “Iqd al-Yawaqith al-Jauhariyah”, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Hasyim ibn Syeikh al-Habsyi al-Alawi, pendatang Kota Madinah al-Munawwaroh, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Muhammad ibn Ali al-Khoththobi al-Sanusi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Hamdun ibn Abdurrahman al-Sulami, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Sayyid Abu al-Faidl Murtadlo ibn Muhammad al-Zabidi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Umar ibn Ahmad ibn Aqil al-Saqqof al-Alawi al-Makki, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdullah ibn Salim al-Bashri, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn ‘Ala’uddin al-Babili, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ahmad ibn Muhammad yang terkenal dengan  sebutan “Ibn al-Syalabi”, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ali ibn Abi Bakr al-Qorrofi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abdurrahman ibn Abi Bakr al-Suyuthi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Waliyyuddin Ahmad ibn Abdirrahim al-Iroqi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) bapak saya, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Taj Abdul Wahhab al-Subki, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Bapak saya, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Abdul Adzim yang terkenal dengan “Ibn al-Saqothi”, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abdul Aziz ibn Baqo secara ijazah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Zur’ah Thohir ibn Muhammad ibn Thohir, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Manshur Muhammad ibn al-Husein al-Muqowwimi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Qosim ibn Abi al-Mundzir, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ali ibn Ibrahim ibn Salamah ibn Bahr al-Qoththon, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ibn Majah, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Bakr ibn Abi Syaibah, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Isma’il ibn Ulayyah, dari Muhammad ibn Ishaq, dari Sa’id ibn Abi Hind, dari Muthorrif ibn Abdillah ibn al-Syikhkhir, beliau berkata: saya mendengar Utsman ibn Abi al-‘Ash berkata:

Ketika Nabi shallallahu 'alaihi wasallam mengutusku ke Tha`if, terakhir kali yang beliau katakan kepadaku adalah:

يَا عُثْمَانُ تَجَاوَزْ فِي الصَّلَاةِ، وَاقْدِرِ النَّاسَ بِأَضْعَفِهِمْ، فَإِنَّ فِيهِمُ الْكَبِيرَ، وَالصَّغِيرَ، وَالسَّقِيمَ، وَالْبَعِيدَ، وَذَا الْحَاجَةِ

“Wahai Utsman, ringankanlah shalatmu, ukurlah manusia dengan orang yang paling lemah dari mereka. Sebab diantara mereka ada orang tua, anak kecil, orang sakit, musafir dan orang yang punya keperluan”

Hadits ini berstatus tidak ada masalah (la ba’sa bih), dan dikeluarkan oleh Ibn Majah dalam Sunannya. Hadits ini didukung hadits lain (syahid) yang diriwayatkan dalam Shohihain (Bukhori dan Muslim) dari Abi Mas’ud al-Anshori dengan lafadz:

فَأَيُّكُمْ مَا صَلَّى بِالنَّاسِ فَلْيُوجِزْ

“Maka siapa diantara kalian mengimami orang-orang, lakukanlah secara ringkas”

Dan beberapa redaksi lain dari hadits riwayat Anas ibn Malik.

9. Hadits Riwayat al-Habib Hamid bin Muhammad al-Sarri (w. 1397 H), Malang

Syeikh Yasin al-Fadani berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-‘Allamah al-Faqih al-Sayyid Hamid ibn Muhammad ibn Salim al-Sarri yang berasal dari Tarim Hadlromaut dan menetap di Malang, Jawa Timur, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) ayah saya, al-Muhaddits al-Sayyid Muhammad ibn Salim al-Sarri al-Tarimi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Ahmad ibn Abdillah al-Barr, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Hafsh Umar ibn Abdul Karim al-‘Atthor dan Mufti Mekah Syeikh Muhammad Sholih al-Ro’is, beliau berdua berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Imam ‘Aqib ibn Hasanuddin al-Falimbani (Palembang) pendatang di Kota Madinah al-Munawwaroh, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Salim ibn Abdillah al-Bashri dan Sayyid Umar ibn ‘Aqil al-Saqqof al-Makki, beliau berdua berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abdullah ibn Salim al-Bashri.

(Pindah Sanad/ح) Umar al-Atthor juga berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Muhammad Murtadlo al-Zabidi (w. 1205 H), beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ahmad ibn Abdul Fattah al-Mallawi beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abdullah ibn Salim al-Bashri, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Muhammad ibn al-‘Ala’ al-Babili, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Sulaiman ibn Abdul Da’im al-Babili, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Najm Muhammad ibn Ahmad al-Ghithi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Zakaria ibn Muhammad al-Anshori, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-‘Izz Abdurrahim al-Farrot, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abul Khoir Muhammad ibn Muhammad ibn al-Jazari, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Umar ibn al-Hasan ibn Umailah, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) al-Fakhr ibn al-Bukhori, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu al-Yumn Zaid al-Kindi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Manshur ibn Thobarzad, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Ibrahim ibn Muhammad ibn Manshur al-Karkhi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ahmad ibn Ali al-Khothib, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abu Umar Abdul Wahid ibn Muhammad ibn Abdillah ibn Mahdi al-‘Iroqi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Makhlad al-Duri, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muslim, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Yahya ibn Ayyub, Qutaibah ibn Sa’id dan Ali ibn Hujr, mereka berkata: telah menceritakan kepada kami (haddatsana) Isma’il yaitu Ibn Ja’far dari al-‘Ala’, dari Bapaknya, dari Abi Huroiroh rodliyallohu anhu, dari Rosululloh shollallohu alaihi wasallam, beliau bersabda:

مَا نَقَصَتْ صَدَقَةٌ مِنْ مَالٍ، وَمَا زَادَ اللهُ عَبْدًا بِعَفْوٍ إِلَّا عِزًّا، وَمَا تَوَاضَعَ أَحَدٌ لِلَّهِ إِلَّا رَفَعَهُ اللهُ

"Sedekah itu tidak akan mengurangi harta. Tidak ada orang yang memberi maaf kepada orang lain, melainkan Allah akan menambah kemuliaannya. Dan tidak ada orang yang merendahkan diri (tawadlu’) karena Allah, melainkan Allah akan mengangkat derajatnya."

Hadits ini termasuk hadits shohih yang diriwayatkan oleh Imam Muslim dalam Shohihnya dengan lafadz dan sanad seperti diatas. Imam Ahmad ibn Hanbal juga meriwayatkannya dalam Musnad beliau, al-Nasa’i dalam Sunan beliau, Abu Nu’aim, al-Thobaroni dan yang lainnya.

10. Hadits Riwayat KH. Hasan ibn KH. Syamsuddin (27 Rajab 1259 – 11 Syawal 1374 H), Genggong-Probolinggo

Syeikh Yasin al-Fadani berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Mu’ammar al-Kiyahi al-Hajj Hasan ibn al-Kiyahi Syamsuddin al-Qonquni (Genggong), beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Syeikh Abdul Hamid al-Daghistani al-Syarwani, penulis Hasyiah al-Tuhfah (Tuhfah al-Muhtaj fi Syarh al-Minhaj), beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ibrahim ibn Muhammad al-Bajuri, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Hasan ibn Darwisy al-Quwaisini, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Muhammad ibn Ali ibn Manshur al-Syanawani, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Abu al-Faidl Muhammad Murtadlo ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Abdurrozzaq al-Zabidi al-Wasithi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Ahmad ibn Muhammad Syarif al-Ahdal di Zabid al-Mahmiyah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid ‘Imaduddin Yahya ibn Umar Maqbul al-Ahdal, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Sayyid Jamaluddin Muhammad ibn Abi Bakr al-Syalli al-Alawi al-Tarimi al-Makki di Mekah al-Mukarromah, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Syihabuddin Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad ibn Hatim ibn Abdillah al-Subki (al-Basthi) al-Shonhaji al-Jibsi (al-Jisi, al-Hibsi) al-Fasi yang terkenal dengan sebutan “ibn Hatim” (Hatim, tanpa ibn), beliau lahir di Bab al-Jibsah (al-Jisah) di Fas tahun 851 H dan wafat di Mekah tahun 902 H, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Muhammad ibn Salamah al-Banaufari, Muhammad ibn Ahmad al-Romli, Badruddin al-Karkhi, Umar ibn al-Hay, Muhammad al-Nihriri dan Ali ibn Ghonim al-Maqdisi, mereka berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Syeikh al-Islam Qodli al-Qudloh Zainuddin Zakaria ibn Muhammad al-Anshori al-Syafi’i di Mesir, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Zain Ridlwan ibn Muhammad al-Uqbi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) al-Burhan Ibrohim ibn Ahmad al-Tanukhi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Ayyub ibn Ni’mah al-Balisi (al-Nabulusi) yang didasarkan pendengaran darinya, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Isma’il ibn Ahmad al-Ghorrofi, beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Abdurrozzaq ibn Isma’il al-Qumisi al-Busthomi, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Muhammad Abdurrohman ibn Ahmad ibn al-Hasan al-Duni al-Dinawari, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Nashr Ahmad ibn al-Husain al-Qodli al-Dinawari yang dijuluki dengan “al-Kassar”, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Bakr al-Hafidz Ahmad ibn Muhammad ibn Ishaq al-Qodli al-Dinawari yang dikenal dengan nama “Ibn al-Sunni”, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Abu Abdirrohman Ahmad ibn Syu’aib ibn Ali ibn Bahr al-Nasa’i, beliau berkata: mengkhabarkan kepada kami (akhbarona) Muhammad ibn Wahb (al-Harroni), beliau berkata: menceritakan kepada kami (haddatsana) Muhammad ibn Salamah, beliau berkata: menceritakan kepada saya (haddatsani) Abu Abdirrohim Kholid ibn Yazid al-Harroni, beliau berkata: menceritakan kepada saya (haddatsani) Zaid ibn Abi Unaisah, dari Yazid ibn Abi Habib, dari Muhammad ibn Muslim al-Zuhri yang menuliskan surat kepadanya, beliau menyebutkan bahwa sesungguhnya Ubaidulloh ibn Abdillah telah menceritakan kepadanya, sesungguhnya Zufar ibn Aus ibn al-Hadatsan al-Nashri telah menceritakan kepadanya, sesungguhnya Abi al-Sanabil ibn Ba’kak ibn al-Sabbaq rodliyallohu anhu telah berkata kepada Subai’ah al-Aslamiyyah:

لَا تَحِلِّينَ حَتَّى يَمُرَّ عَلَيْكِ أَرْبَعَةُ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا أَقْصَى الْأَجَلَيْنِ، 

“Engkau tidak halal hingga berlalu empat bulan sepuluh hari, yang paling lama di antara dua masa 'iddah".

فَأَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَسَأَلَتْهُ عَنْ ذَلِكَ، فَزَعَمَتْ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ «أَفْتَاهَا أَنْ تَنْكِحَ إِذَا وَضَعَتْ حَمْلَهَا» وَكَانَتْ حُبْلَى فِي تِسْعَةِ أَشْهُرٍ حِينَ تُوُفِّيَ زَوْجُهَا، وَكَانَتْ تَحْتَ سَعْدِ بْنِ خَوْلَةَ فَتُوُفِّيَ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَنَكَحَتْ فَتًى مِنْ قَوْمِهَا حِينَ وَضَعَتْ مَا فِي بَطْنِهَا.

“Kemudian Subai'ah datang kepada Rasulullah shollallohu 'alaihi wasallam dan menanyakan hal tersebut. Ia mengaku bahwa Rasulullah shollallohu 'alaihi wasallam memberinya fatwa untuk menikah apabila telah melahirkan kandungannya. Ia hamil pada bulan ke sembilan ketika suaminya meninggal. Ia adalah isteri Sa'd bin Khaulah yang meninggal pada saat haji wada' bersama Rasulullah shollallohu 'alaihi wasallam. Kemudian Subai'ah menikah dengan seorang pemuda dari kaumnya ketika ia telah melahirkan bayi yang dikandungnya."

Hadits ini termasuk Hadits Shohih yang diriwayatkan dalam kitab Sunan al-Nasa’i dengan sanad seperti diatas. Imam al-Baghowi juga meriwayatkannya dalam Mu’jam beliau dari Miswar ibn Makhromah, yang beliau beserta bapaknya (kedua-duanya) termasuk Shohabat Nabi. Imam al-Hakim juga meriwayatkannya dalam kitab al-Mustadrok.

-----------

Untuk kembali ke bagian sebelumnya, silakan klik BAGIAN-1 atau BAGIAN-2.

Referensi